Kütahya Dumlupınar Üniversitesi’nde düzenlenen seminerde Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping’in ortaya koyduğu Küresel Yönetişim İnisiyatifi çeşitli boyutlarıyla ele alındı. Seminere, Çin Halk Cumhuriyeti Ankara Büyükelçiliği Siyasi Müsteşarı Qian Xinyi, Dumlupınar Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Barış Adıbelli, CGTN Türk Genel Yayın Yönetmeni Ulaş Can ve Çin Medya Grubu’ndan Yan Wei konuşmacı olarak katıldı.
“Dünya, Orta Çağ düzenine sürükleniyor; BM reformu kaçınılmaz”
Seminerin açılış konuşmasını yapan Dumlupınar Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Barış Adıbelli, Birleşmiş Milletler’in mevcut yapısının çağın ihtiyaçlarına yanıt veremediğini belirterek, küresel yönetişim sisteminde kapsamlı bir reforma gidilmesi gerektiğini vurguladı. Adıbelli, Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping’in duyurduğu Küresel Yönetişim İnisiyatifinin bu reforma yönelik önemli bir adım olduğunu ifade etti.
Adıbelli’ye göre, Gazze’de yaşanan trajediler karşısında BM'nin hareketsiz kalması, ABD’nin Güvenlik Konseyi’nde her türlü girişimi veto etmesi, uluslararası toplumda ciddi bir tepki doğurmuş ve BM'nin işlevselliği yeniden sorgulanmaya başlamıştır.
“Dünya, zayıfların ezildiği, güçlülerin hep kazandığı ve haklı sayıldığı bir Orta Çağ düzenine doğru ilerliyor. BM, bu gidişata dur demek için kuruldu ama bugün kendi varlık nedenini yerine getiremiyor,” diyen Adıbelli, mevcut sistemin 1945 koşullarında kurulduğunu ve 21. yüzyılın jeopolitik gerçekliklerine cevap veremediğini vurguladı.
Çin’in, BM Güvenlik Konseyi’nin daimi üyesi olmasına ve veto hakkına sahip olmasına rağmen, bu ayrıcalıklı pozisyondan vazgeçmeye istekli olduğunu vurgulayan Adıbelli şöyle konuştu:
“Çin, güçlü ya da zayıf, büyük ya da küçük tüm devletlerin eşit şekilde temsil edildiği ve oy hakkına sahip olduğu bir Birleşmiş Milletler sistemini savunuyor. Bu eşitlikçi yaklaşım, dünya barışı ve istikrarı için büyük önem taşıyor.”
“Gençler, adil bir dünyanın kurucusu olacak”
Çin Halk Cumhuriyeti Ankara Büyükelçiliği Siyasi Müsteşarı Qian Xinyi, seminerde yaptığı konuşmada, Çin’in küresel yönetişim vizyonunu ve bu vizyonun genç kuşaklar için taşıdığı önemi anlattı.
Çin ve Türkiye’nin Asya kıtasının iki ucunda yer almasına rağmen, tarih boyunca İpek Yolu aracılığıyla birbirine bağlandığını hatırlatan Qian, seramiğin bu kadim ticaret yollarında önemli bir rol oynadığını ve Kütahya’nın bu kültürel mirasın canlı bir temsilcisi olduğunu söyledi.
“İnsanlığın kaderi ortaktır, yönetişimde reform şart”
Konuşmasında küresel yönetişim sisteminin içinde bulunduğu krize dikkat çeken Qian Xinyi, barış, kalkınma, güvenlik ve yönetişim alanlarında büyük açıklar olduğunu belirtti. Norveç Oslo Barış Araştırmaları Enstitüsü’nün verilerine göre 2024’ün son 80 yılın en fazla silahlı çatışmasının yaşandığı yıl olduğunu vurgulayan Qian, özellikle Gazze’de yaşanan insanlık dramının uluslararası sistemin yetersizliğini ortaya koyduğunu ifade etti.
“Çin ve Türkiye, ortak değerlerde buluşuyor”
Qian Xinyi, Türkiye’nin Asya ile Avrupa’yı birleştiren stratejik konumuna ve küresel meselelerdeki etkisine dikkat çekerek, iki ülkenin küresel yönetişim vizyonlarının örtüştüğünü söyledi. Türk ve Çin atasözlerini örnek vererek “Birlikten kuvvet doğar” ilkesine vurgu yaptı:
“İnsanlık ne kadar büyük zorluklarla karşılaşırsa karşılaşsın, iş birliğiyle bunların üstesinden gelebiliriz.”
Gençlere çağrı: “Dünyayı siz inşa edeceksiniz”
Qian Xinyi konuşmasının sonunda gençlere seslenerek, uluslararası ilişkiler, mühendislik, ekonomi ya da diğer alanlarda eğitim gören öğrencilerin küresel yönetişimde fikir üretecek, çözüm geliştirecek aktörler olduğunu söyledi. Türk ve Çinli gençlerin, el ele vererek daha adil ve sürdürülebilir bir dünya düzenine katkı sağlayabileceklerine inandığını ifade etti:
“Bilim insanı, sanatçı, girişimci ya da diplomat olabilirsiniz; ama aynı zamanda daha adil bir dünyanın mimarları da olacaksınız.”
“Yeni bir dünya kuruluyor, Türkiye bu çok taraflı sistemin doğru tarafında yer almalı”
CGTN Türk Genel Yayın Yönetmeni Ulaş Can, seminerde yaptığı konuşmada, küresel sistemin derin bir krizle karşı karşıya olduğunu vurgulayarak, Çin’in önerdiği Küresel Yönetişim İnisiyatifi’nin, bu krizden çıkış için önemli bir yol haritası sunduğunu ifade etti.
Günümüz dünyasının giderek güçlünün haklı, zayıfın susturulduğu bir yapıya evrildiğini belirterek, bu tabloyu “modern Orta Çağ” olarak nitelendiren Ulaş Can şöyle konuştu:
“Kapitalist sistem artık tıkanmış durumda. Yeni çözüm yolları bulamayan sistem, savaşlar üzerinden yeniden şekillenmeye çalışıyor. Belki de bir "üçüncü dünya savaşı"nın eşiğindeyiz.”
“Küresel Güney uyanıyor, Çin öncülüğünde yeni bir denge kuruluyor”
Sovyetler Birliği'nin yıkılışı sonrası oluşan tek kutuplu düzenin artık geçerliliğini yitirdiğini vurgulayan Ulaş Can, Çin, Rusya, Hindistan ve Brezilya gibi ülkelerin öncülüğünde “küresel güneyin” sahneye çıktığını belirtti:
“Bugün dünya üretimi, gelişimi ve teknolojisi artık sadece Batı’da değil. Çin başta olmak üzere yeni güç merkezleri oluşuyor ve bu merkezler, uluslararası sistemin vahşi ve kural tanımaz yapısına ‘dur’ diyor.”
“ABD ve İsrail uluslararası hukuku fiilen tanımıyor”
Ulaş Can, konuşmasında özellikle ABD ve İsrail’in uluslararası hukuku hiçe sayan politikalarına sert eleştirilerde bulundu. İsrail’in Filistin ve komşu ülkelere yönelik saldırılarını örnek göstererek, uluslararası toplumun sessizliğini ve BM’nin yetersizliğini eleştirdi:
Ulaş Can, özellikle uluslararası ilişkiler öğrencilerine seslenerek, çok kutuplu ve çok taraflı bir sistemin geleceğin barışçıl dünyasını kurmak için tek çıkış yolu olduğunu vurguladı. Türkiye’nin de bu yeni sistemde yer alması gerektiğini belirtti:
“Yeni bir dünya kuruluyor. Türkiye bu dünyanın içinde, doğru tarafta yer almalı. Emperyalist sistem bugüne kadar dünyayı sömürdü. Şimdi çok taraflılık zamanı.”
“Küresel yönetişim değişmeli, gençler bu dönüşümün merkezinde olmalı”
Çin Medya Grubu'ndan Yan Wei, küresel sistemin reform ihtiyacına dikkat çeken bir konuşma yaparak, Çin’in önerdiği Küresel Yönetişim İnisiyatifi’nin, mevcut uluslararası düzende artan krizlere karşı çözüm odaklı bir vizyon sunduğunu belirtti. Özellikle gençlerin bu dönüşümde oynayacağı rolü vurgulayan Yan, tarihten ders almanın, çok taraflılık anlayışını güçlendirmenin ve "Şanghay Ruhu"nu yaşatmanın önemine dikkat çekti.
“BM sistemi artık yetersiz kalıyor”
Konuşmasında, 80 yıldır Birleşmiş Milletler’in esas aldığı ilkelerle şekillenen uluslararası yönetişim mekanizmasının artık benzeri görülmemiş sınamalarla karşı karşıya olduğunu ifade eden Yan Wei, mevcut küresel sistemin günümüzün jeopolitik, teknolojik ve çevresel krizlerine karşı etkisiz kaldığını dile getirdi.
“Bugün karşılaştığımız sorunlar, 1945’te kurulan düzenden çok daha karmaşık. Bu sistemin zamana ayak uydurması gerekiyor.”
Gençlere çağrı: “Misyon bilinciyle hareket edin”
Yan Wei, konuşmasının önemli bir bölümünü gençlere ayırdı. Tarihin öğretici gücüne dikkat çeken Yan, özellikle İkinci Dünya Savaşı sonrası kurulan uluslararası düzene ve bu düzenin kazanımlarına sahip çıkılması gerektiğini vurguladı:
“Gençler, tarihi doğru okumalı, misyon bilinciyle hareket etmeli ve Birleşmiş Milletler merkezli çok taraflı yapının korunmasının neden hayati olduğunu anlamalıdır.”
Adil bir sistem için ortak sorumluluk
Konuşmasını “daha adil, daha dengeli ve insan odaklı bir küresel sistem inşa etmenin herkesin sorumluluğu” olduğu vurgusuyla tamamlayan Yan Wei, gençlerin bu sürecin en büyük itici gücü olacağına olan inancını dile getirdi.
Konuşmaların ardından toplu fotoğraf çekimi yapıldı.
Seminere katılan heyet daha sonra Dumlupınar Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Süleyman Kızıltoprak'ı makamında ziyaret etti.
Ziyarette karşılıklı hediye sunumu yapıldı.
Hibya Haber Ajansı